بسیاری
از افراد میانسال با از دست دادن موهای خود ابراز ناراحتی و تاسف میکنند. بیش
از نیمی از مردان قبل از رسیدن به سن 50 سالگی دچار طاسی شده و مجموعا 40 درصد
از زنان در آستانه 70 سالگی با این پدیده مواجه میشوند. سوالی که اکثر این
افراد مطرح میکنند این است که: «آیا علاوهبر جراحی و مصرف دارو، امیدی به داشتن
موهای پرپشت وجود دارد؟ گیاهان دارویی و یا تغذیه بر رشد مو تاثیری خواهند داشت؟»
ریزش
طبیعی و بیش از حد مو
مو از داخل زائدههای ریز پیاز مانندی که در پوست سر وجود دارند، میروید.
با اینکه اکثر پیازهای مو به سرعت مشغول رویاندن مو هستند، حدود 10 تا 15 درصد
آنها در زمانهای خاصی از فعالیت بازمانده و بعد از گذشت چند ماه مجددا فعالیت
خود را آغاز میکنند. از بیش از 100 هزار موی سر افراد، روزانه در حدود 50 تا
100 تای آن میریزد. چنانچه تعداد زیادی از پیازهای مو غیرفعال شوند، آسیب دیده
و یا از بین بروند، جایگزینی در ریزش مو صورت نمیگیرد که نهایتا به کمپشت شدن
مو منجر میشود. این ریزش شدید مو را طاسی میگویند.
شایعترین
نوع طاسی، کمپشت شدن تدریجی مو است که با بالا رفتن سن اتفاق میافتد. آشکارترین
نوع کچلی یا موی درحال عقبنشینی در مردها به طاسی ناشی از هورمون مردانگی
معروف است. امکان دارد این عارضه در زنان هم رخ دهد؛ با این تفاوت که کمپشت
شدن موی خانمها پراکندهتر از مردها است. حساسیت در مردها احتمالا ژنتیکی و یا
بهدلیل تغییر هورمون مردانه تستوسترون به DHT (دی هیدرو تستوسترون) است که خود مانع فعالیت پیاز مو میشود.
ریزش
مو در خانمها ممکن است به تغییرات هورمونی دوران یائسگی، بالا رفتن سن و کمکاری
تیروئید مرتبط باشد. مصرف داروهای قلب، ضدکلسترول و قرصهای رقیقکننده خون
هم ریزش مو را تشدید میکنند.
نوعی
طاسی ناهمگون به نام "طاسی موضعی" که بهنسبت انواع دیگر، شیوع کمتری دارد،
بعد از گذشت هفتهها و یا ماهها خود را نشان میدهد. این طاسی که در نتیجه
اختلالات شدید بروز میکند، باعث غیرفعال شدن پیاز مو میشود. براساس بررسی
انجام شده در سال 2006، عواملی چون شیمی درمانی، عفونتهای پیشرفته، حساسیتهای
شدید، عود کردن بیماری و فشارهای عاطفی زیاد منجر به این نوع طاسی میشوند.
برطرف شدن عامل ریزش و داشتن تغذیه سالم در رشد مجدد موهای از دست رفته
موثر است.
عواملی
که مانع از رویش مو میشوند
بسیار زیاد میشنویم که یک گروه از مواد شیمیایی فلاوندار به نام "پروسیانیدینها"
که همان آنتی اکسیدانها هستند، در سیب، جو، دانه انگور، کاکائو، قرهقاط، چای
سبز و میوه گل سرخ وجود دارند. یافتههای محققان ژاپنی نشان میدهد که پروسیانیدینها
به رویش مجدد مو در برخی افراد طاس کمک میکند.
پروسیانیدینها
که همان آنتی اکسیدانها هستند، ریشههای مقاومی که باعث التهاب و آسیب پیاز مو
میشوند را خنثی میکنند. همچنین مانع از تولید و یا فعالیت بازدارندههای رویش
مو میشوند، بازدارندههایی که از هورمون تستوسترون بهوجود آمده و با به هم چسباندن
پیازهای مو جلوی فعالیت آنها را میگیرند. از نتایج این تحقیق که تابهحال بر روی
مردها انجام شده، ممکن است در زنان یائسهای که ریزش مویشان درنتیجه نبود
تعادل در هورمونهای جنسی استروژن ـ تستوسترون است نیز نتایج موفقیتآمیزی بهدست
آید.
خوراکیهای
مضر برای رشد مو
برخی مواد غذایی ریزش مو را تشدید میکنند. با توجه به اینکه چربیهای اشباع
شده التهاب آورند، بهتر است از مصرف همبرگر و سرخکردنیهای حاوی این چربیها
امتناع کنیم. در برخی افراد، حساسیت به لبنیات و یا فرآوردههای گوشتی موجب
التهاب و ریزش مو میشود.
مصرف
بیش از حد ویتامین آ (همچنین داروهای مشتق شده از آن مثل قرصهای رفع آکنه) نیز
مشکلاتی به همراه میآورد. در مقایسه با تقویت کنندههای موضعی با عصاره سیب که
خیلی مقرون به صرفه نیست (45 هزار تومان و یا بیشتر برای یک ماه مصرف)، میتوان از
مواد غذایی دیگری که منبع غنی آنتی اکسیدان هستند، استفاده کرد. آنتی اکسیدانها
بهصورت مکمل نیز موجود هستند، ولی کسی نمیداند که تا چه حد اثربخشاند.
مصرف
انواع میوه، سبزی و دیگر خوراکیهای سرشار از آنتی اکسیدان نیز هیچ ضرری برای
شما نخواهد داشت.
حفظ
مو با روغنهای طبیعی
"رزماری"، داروی قدیمی درمان ریزش مو، قرنهاست که از سوی متخصصان
سلامت برای تقویت و رشد مو توصیه میشود. پژوهشهای انجام شده در دانشکده
پوستشناسی و استخوان درمانی آمریکا حاکی از آن است که استعمال موضعی رزماری
علاوهبر رشد سلولهای جدید در پوست سر، تا اندازهای از تجمع چربی که موجب
مسدود شدن پیاز مو میشود نیز جلوگیری میکند. بهعلاوه، رزماری حاوی آنتی
اکسیدان و ترکیبی به نام اسید رزماری با خاصیت ضدالتهابی است.
این
عنصر اصلی تولید b4، ماده شیمیایی التهابآوری که
با آسیب زدن به پیاز مو موجب ریزش شدید موها میشود را در بدن کاهش میدهد.
اسید رزماری ضدویروس و آنتی بیوتیک نیز هست و برای ضدعفونی کردن پوست سر مفید
است. از آنجا که این اسید از راه پوست و یا دستگاه گوارش بهراحتی جذب بدن میشود،
حتی نوشیدن یک فنجان چای رزماری هم بهطور غیرمستقیم تاثیر مطلوبی بر موها خواهد
داشت. رزماری باعث رویش مو در قسمتهای طاس سر میشود.
تحقیقی
در اسکاتلند بر روی مبتلایان به طاسی موضعی نشان داد که مخلوطی از رزماری و دیگر
روغنهای طبیعی، رویش مجدد مو را سرعت میبخشند. در این پژوهش، یک گروه از بیماران،
روزانه با روغنهای طبیعی رزماری، آویشن، اسطوخودوس، چوب سدر و روغن دانه انگور
پوست سرشان را ماساژ میدادند؛ درحالیکه گروه دوم تنها از روغنهای خوراکی
استفاده میکردند.
بعد از
گذشت 7 ماه، ارزشیابی دو متخصص پوست نشان داد که استعمال روغنهای طبیعی موجب
تقویت رشد مو در 44 درصد از افراد گروه اول شد، ولی در گروه دوم تنها 15 درصد
آنها شاهد این نتیجه مطلوب بودند. داشتن خواصی چون ضدعفونی کنندگی، باعث شده
تا روغنهای اسطوخودوس و چوب سدر از قدیم بهعنوان روغنهای متعادل کننده بهحساب
آیند.